Notes from the field 02 / Η γουρούνα και τα χρυσά γουρουνάκια της Στελίδας Νάξου

Η Στελίδα από το Αγερσανί (Νότος)

Σε μια ράθυμη ακόμα Νάξο από πλευράς τουριστικής κίνησης, μια ομάδα τριών ερευνητών σκαλίζει το τοπικό αρχείο και το ζωντανό δυναμικό του νησιού σχετικά με ένα περίεργο θέμα: Την αρχαιολογική έρευνα που έχει μόλις ξεκινήσει στην περιοχή της Στελίδας, μιας ακανόνιστης προεξοχής του νησιού, στα Νοτιοδυτικά της Χώρας.

Χάρτης της Στελίδας και μια πρώτη καταγραφή τοπωνυμίων (maps.google.com)

Στη Στελίδα, Έλληνες αρχαιολόγοι από την Εφορεία Κυκλάδων, Καναδοί από το πανεπιστήμιο McMaster και συνεργάτες ακολουθούν τα ίχνη παλιότερων ερευνών και παρατηρήσεων, επιχειρώντας κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον: Να σπρώξουν την ιστορία του νησιού περίπου 250.000 χρόνια πίσω από ότι είναι σήμερα. Να εντοπίσουν δηλαδή στρωματογραφικές αποδείξεις για τα Παλαιολιθικά και τα Μεσολιθικά κατάλοιπα που έχουν βρεθεί σε έρευνες επιφανείας, στήνοντας μια ιστορία πολύ πρωιμότερη από αυτήν του σπηλαίου του Ζα και του Κοκκινόβραχου στη Γρόττα (c. 5000 π.Χ.), που ως τώρα θεωρούνταν οι πρωιμότερες αρχαιολογικές θέσεις στο νησί. Η έρευνα δεν είναι άλλη από εκείνη που έχει κυκλοφορήσει εκτενώς στο διαδίκτυο στα τέλη Μαΐου, όταν εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο[1].

Ακολουθώντας το momentum και δρώντας εθνογραφικά, οι τρεις ερευνητές προσπαθήσαμε να καταγράψουμε την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και να βολιδοσκοπήσουμε ιδέες, ρητορικές και συνδέσεις με το παρόν και το πρόσφατο παρελθόν. Άλλωστε, τι πιο σύγχρονο από το παρελθόν!

Η Στελίδα από Ανατολικά

Ήδη η πρώτη εσοδεία απόψεων πριν ξεκινήσουμε την έρευνα πεδίου, κυρίως διαδικτυακή αλλά και από Νάξιους της Αθήνας, ήταν ένα πολύ ενδιαφέρον δείγμα από απορία, περηφάνια, «ε και;», «τώρα μάλιστα!» αλλά και εθνικόφρονη γυμναστική στη σκιά μιας πάντα παρούσας Αμφίπολης.

Ο χρόνος μας στο νησί ήταν περιορισμένος, οπότε για την άμεση, τακτική αλλά και στρατηγική καταγραφή του απόηχου της ανακοίνωσης και της ανασκαφής επιλέχτηκαν τα εργαλεία των ημιδομημένων, πρόσωπο με πρόσωπο συνεντεύξεων-συζητήσεων, πάνω σε συγκεκριμένο πυρήνα ερωτήσεων και η παρατήρηση συμμετεχόντων, δηλαδή η συμμετοχή/συνοδεία σε δράσεις και διαδικασίες των πληροφορητών.

Και ενώ τα ευρήματά μας σωρεύονταν και φαινόταν να οδηγούν κάπου, έκτακτο ανακοινωθέν: τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου 27/06 ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, επικαλούμενος το Α.44 του Συντάγματος, ανακοινώνει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την αποδοχή ή όχι του Σχεδίου Συμφωνίας που είχε κατατεθεί από τους Θεσμούς/Τρόικα.